Tây Ninh – Những thành tựu qua chặng đường 50 năm xây dựng và phát triển

Tây Ninh là một tỉnh thuộc miền Đông Nam Bộ, phía Đông giáp tỉnh Bình Dương, Bình Phước; Phía Nam giáp thành phố HCM và Long An; phía Tây và Bắc giáp Campuchia với chiều dài biên giới khoảng 240 km. Tây Ninh có hai trục quốc lộ chính đó là: Quốc lộ 22A (còn gọi là Đường Xuyên Á) bắt đầu từ Suối Sâu (Trảng Bàng) đến cửa khẩu Mộc Bài (Bến Cầu) dài 28 km - đây là tuyến lưu thông huyết mạch quốc gia, quốc tế của tỉnh. Quốc lộ 22B là tuyến đường xương sống, chạy dọc tỉnh từ Bắc xuống Nam có chiều dài 77km, đây là tuyến đường có ý nghĩa chiến lược trong phát triển kinh tế xã hội, quốc phòng – an ninh của tỉnh. Diện tích toàn tỉnh là 4.039,66 km². Hiện nay, tỉnh Tây Ninh có 09 đơn vị hành chính gồm: 06 huyện, 02 thị xã và 01 thành phố trực thuộc tỉnh; 94 xã, phường, thị trấn, trong đó 20 đơn vị xã thuộc 05 huyện biên giới.

Giải phóng đỉnh Núi Bà Đen, sáng ngày 07/01/1975 (Ảnh: Tư liệu)

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Tây Ninh là một trong những địa phương có vị trí chiến lược quan trọng, là căn cứ địa của Trung ương Cục miền Nam, đóng vai trò trọng yếu trong việc tổ chức, chỉ đạo các phong trào đấu tranh cách mạng ở Nam Bộ. Do đó, trong suốt cuộc kháng chiến, Tây Ninh là mục tiêu đánh phá ác liệt của kẻ thù. Nhưng với ý chí kiên cường và tinh thần bất khuất, Đảng bộ, quân và dân Tây Ninh đã anh dũng chiến đấu, bảo vệ vững chắc căn cứ địa cách mạng, góp phần quan trọng vào thắng lợi cuối cùng. Với Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, ngày 30/4/1975 cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta giành thắng lợi hoàn toàn. Đây không chỉ là thắng lợi quân sự mà còn là thành quả của sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, tinh thần chiến đấu kiên cường của quân và dân ta, và sự ủng hộ của bạn bè quốc tế. Chiến thắng này đã mở ra một thời kỳ mới cho Việt Nam nói chung và Tây Ninh nói riêng – thời kỳ xây dựng, đổi mới, hội nhập và phát triển.

Rừng Tây Ninh bị chất độc hoá học và bom đạn Mỹ tàn phá (Ảnh: Tư liệu)

 Ngay sau khi được giải phóng, Tây Ninh bước vào giai đoạn mới với nhiều thử thách. Do trải qua những năm tháng chiến tranh, bị tàn phá nặng nề, có 60/73 xã trong toàn tỉnh bị tàn phá hoàn toàn, cùng với hàng vạn tấn bom, mìn còn sót lại; kinh tế chủ yếu là nông nghiệp, nhưng hầu hết đất đai khô cằn, đầy hố bom lại thiếu kênh mương thủy lợi, trình độ thâm canh thấp kém, năng suất thấp; công nghiệp hầu như chưa có gì (chỉ chiếm 2% GDP), thương nghiệp dịch vụ manh mún; Cơ sở văn hóa xã hội của tỉnh cũng thấp kém, cả tỉnh chỉ có 2.657 lớp học phổ thông và mẫu giáo phần lớn được cải tạo từ các cơ sở cũ bị hư hỏng do chiến tranh; Công tác y tế, xã hội chưa đáp ứng đầy đủ do hậu quả nặng nề của chiến tranh để lại. Đời sống quần chúng ở nông thôn, thị trấn, thị xã còn khó khăn, nạn thất nghiệp, nghèo đói trở thành vấn đề nghiêm trọng ở địa phương.

Mít tinh mừng chiến thắng 30/4/1975 tại sân vận động Tây Ninh (Ảnh: Tư liệu)

Vết thương chiến tranh chưa kịp hàn gắn, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, dân và quân Tây Ninh lại phải đối phó với cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam, tiếp tục là tuyến đầu bảo vệ độc lập chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; chi viện sức người, sức của giúp tỉnh Kom - Pong - Chàm (Campuchia) chí tình, chí nghĩa trong suốt 10 năm (1979 - 1989). Có thể nói cho đến năm 1990, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Tây Ninh mới thực sự tập trung mọi nguồn lực thực hiện công cuộc đổi mới, hòa nhịp chung với cả nước.

Tháo gỡ bom mìn của Mỹ - nguỵ để lấy đất sản xuất (Ảnh: Tư liệu)

Từ những cơ sở vật chất nghèo nàn, lạc hậu ban đầu, bằng quyết tâm vượt qua khó khăn, thách thức, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh các nhiệm kỳ đã tập trung trí tuệ, tìm quyết sách lãnh đạo, khai thác, tận dụng tiềm năng - lợi thế, xác định đúng đắn chiến lược phát triển cùng lộ trình và bước đi phù hợp, tạo bước đột phá vươn lên, đưa tỉnh nhà phát triển, đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực.

Về kinh tế: trong 50 năm qua (1975 – 2025), kinh tế Tây Ninh đã có sự chuyển biến mạnh mẽ, từ một tỉnh thuần nông trở thành một trong những địa phương có nền kinh tế năng động, phát triển đa ngành, với tốc độ nhanh trong vùng Đông Nam Bộ: GRDP bình quân đầu người tăng trưởng ổn định qua các năm, đóng góp vào sự phát triển chung của vùng (GRDP bình quân đầu người năm 2024 đạt 4.263 USD).

Hình ảnh sản xuất, phát triển của tỉnh Tây Ninh (Ảnh: LTH)

Công nghiệp, thương mại và dịch vụ phát triển mạnh, với nhiều khu công nghiệp lớn như Trảng Bàng, Thành Thành Công, Phước Đông - Bời Lời, Chà Là… Du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn với các điểm đến nổi bật như Núi Bà Đen, Toà Thánh Cao Đài, Hồ Dầu Tiếng. Công tác thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) cũng đạt nhiều thành tựu quan trọng. Nhiều doanh nghiệp lớn đã lựa chọn Tây Ninh làm điểm đến, góp phần nâng cao giá trị sản xuất công nghiệp và tạo việc làm cho lao động địa phương. Đặc biệt, Tây Ninh đã tận dụng tốt vị trí cửa ngõ biên giới để phát triển kinh tế biên mậu, tăng cường hợp tác với Campuchia và các nước trong khu vực. Bên cạnh đó, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được chú trọng, các mô hình sản xuất hiện đại, ứng dụng công nghệ tiên tiến đã giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, góp phần vào sự phát triển bền vững của tỉnh.

Các lĩnh vực văn hoá - xã hội đạt nhiều thành tựu nổi bật: Hệ thống trường học, bệnh viện được đầu tư mở rộng. Chất lượng khám chữa bệnh, giáo dục - đào tạo, phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá, xây dựng nông thôn mới, xây dựng thiết chế văn hoá tiếp tục được triển khai sâu rộng và đạt kết quả tốt, đảm bảo chất lượng đời sống người dân. Các giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn và phát huy. Các chính sách xã hội, chương trình Quốc gia về giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới được triển khai có hiệu quả, đã giúp đời sống người dân ngày càng được nâng cao. Tính đến hết năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 0,13%, tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm y tế đạt 93,5% so với dân số toàn tỉnh; nhiều năm liên tục Tây Ninh nằm trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có tỷ lệ hộ nghèo thấp nhất cả nước.

Cùng với phát triển kinh tế - xã hội, công tác quốc phòng, an ninh luôn được các cấp uỷ đảng, chính quyền tập trung chỉ đạo thực hiện có hiệu quả, gắn với xây dựng khu vực phòng thủ, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân vững chắc. Lực lượng vũ trang tỉnh được quan tâm xậy dựng vững mạnh toàn diện; thực hiện tốt công tác huấn luyện, diễn tập; đề ra nhiều phương án, biện pháp phòng ngừa, xử lý các tình huống có thể xảy ra trên địa bàn. Quan tâm đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, bố trí các khu dân cư biên giới đã tạo ra thế trận liên hoàn, tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh. Phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” được đẩy mạnh, nhiều mô hình tự quản về an ninh trật tự được nhân rộng. Thế trận an ninh nhân dân tiếp tục được củng cố vững chắc, góp phần bảo đảm ổn định chính trị, an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh.

Về công tác đối ngoại: Thời điểm sau năm 1975, Tây Ninh vừa khắc phục hậu quả chiến tranh, vừa trấn áp tàn dư của địch và giữ gìn an ninh trật tự trong Nhân dân, vừa phải chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc, nên trong công tác thông tin đối ngoại chủ yếu là thiết lập quan hệ hỗ trợ, giúp đỡ sức người, sức của cho tỉnh Kam Pong Cham (Campuchia) trong chiến tranh biên giới Tây Nam. Qua 50 năm xây dựng và phát triển, Tây Ninh đã đạt nhiều kết quả tích cực về công tác đối ngoại, giữ vững đường biên giới hoà bình, hữu nghị và hợp tác. Tỉnh đã thiết lập quan hệ hữu nghị, đi vào chiều sâu với các tỉnh Prey Veng, Svay Rieng, Tboung Khmum, Kampong Cham; các lực lượng đứng chân trên địa bàn biên giới của ta luôn chủ động thực hiện công tác đối ngoại, thường xuyên duy trì các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc, thăm hỏi, đối thoại với tinh thần tôn trọng, đoàn kết, thân thiện với lãnh đạo các cấp chính quyền các tỉnh biên giới thuộc Vương quốc Campuchia. Các cấp uỷ đảng, chính quyền trên địa bàn tỉnh cũng quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo trong hệ thống chính trị, các cơ quan báo chí tuyên truyền về mối quan hệ hữu nghị, tốt đẹp giữa Việt Nam và các nước xã hội chủ nghĩa, các nước có mối quan hệ hữu nghị, láng giềng, có quan hệ ngoại giao tốt đẹp với Việt Nam, đặc biệt là trong các sự kiện nguyên thủ quốc gia Việt Nam đến thăm các nước, nguyên thủ các nước đến thăm Việt Nam, hoặc kỷ niệm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Nhìn chung, công tác đối ngoại trong những năm qua luôn được các cấp uỷ đảng, chính quyền trên địa bàn tỉnh chú trọng thực hiện, góp phần quan trọng vào việc xây dựng, giới thiệu, quảng bá hình ảnh Tây Ninh, mở rộng quan hệ đối ngoại, hợp tác của tỉnh Tây Ninh, không chỉ dừng lại phạm vi trong nước, mà đã mở rộng, lan toả tới nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị luôn được tập trung lãnh đạo, chỉ đạo. Công tác xây dựng Đảng về chính trị được chú trọng. Công tác xây dựng Đảng về tư tưởng được tăng cường. Công tác xây dựng Đảng về đạo đức được quan tâm. Hệ thống tổ chức của Đảng, bộ máy chính quyền và các cơ quan mặt trận - đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở  được sắp xếp, củng cố, kiện toàn từng bước nâng cao chất lượng hoạt động, đảm bảo vai trò lãnh đạo, quản lý, điều hành và tổ chức triển khai nhiệm vụ chính trị ở tất cả các cấp, các ngành, các địa bàn, lĩnh vực. Quyền làm chủ của Nhân dân không ngừng được phát huy. Khối đại đoàn kết toàn dân tộc được củng cố vững chắc.

Nhìn lại chặng đường qua 50 năm xây dựng và phát triển, chúng ta có quyền tự hào những thành tựu mà Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Tây Ninh đã đạt được; tiếp tục phát huy, chung sức, đồng lòng xây dựng quê hương Tây Ninh ngày càng giàu đẹp, cùng cả nước bước vào Kỷ nguyên mới – Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

ThS. Phạm Thị Cẩm Lài,

Trưởng Khoa Xây dựng Đảng, Trường Chính trị Tây Ninh.