Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, tên khai sinh là Nguyễn Văn Cúc, sinh vào ngày 01/7/1915 trong một gia đình công chức nghèo tại Hưng Yên – mảnh đất giàu truyền thống yêu nước và văn hiến. Sớm giác ngộ cách mạng từ tuổi thiếu niên, năm 14 tuổi, đồng chí đã tham gia phong trào học sinh yêu nước. Năm 1930, khi mới 15 tuổi, đồng chí bị địch bắt và kết án tù chung thân, bị đày ra Côn Đảo. Dù bị giam cầm nơi “địa ngục trần gian”, đồng chí vẫn kiên trung với lý tưởng cách mạng, biến nhà tù thành trường học, hun đúc ý chí chiến đấu của người cộng sản.

Năm 1936, sau khi được trả tự do, đồng chí nhanh chóng bắt nhịp lại với phong trào cách mạng, gây dựng lại tổ chức Đảng ở Hải Phòng và được bầu làm Bí thư Thành ủy. Giai đoạn 1939 – 1945, đồng chí tiếp tục bị thực dân Pháp bắt giam, đày ra Côn Đảo lần thứ hai. Với hơn 10 năm bị tù đày, đồng chí Nguyễn Văn Linh vẫn giữ vững khí tiết cách mạng, trở thành biểu tượng của ý chí kiên cường, bất khuất.

Sau Cách mạng Tháng Tám 1945, đồng chí được Trung ương phân công về Nam Bộ công tác, đảm nhiệm nhiều trọng trách quan trọng trong suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ (tham gia chiến đấu trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ cho đến ngày miền Nam giải phóng, thống nhất đất nước). Từ Bí thư Thành ủy Sài Gòn – Chợ Lớn, Bí thư Đặc khu ủy Sài Gòn – Gia Định, đến Phó Bí thư Trung ương Cục miền Nam, đồng chí luôn xông pha nơi tuyến đầu, trực tiếp lãnh đạo và tổ chức phong trào đấu tranh cách mạng, xây dựng lực lượng chính trị, quân sự vững mạnh. Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, đồng chí giữ vai trò trọng yếu trong chỉ đạo chiến lược, góp phần làm nên bước ngoặt lịch sử, tiến tới giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Sau ngày đất nước thống nhất, đồng chí được cử làm Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh – có vị trí rất quan trọng về chính trị, kinh tế của khu vực đồng bằng sông Cửu Long và của cả nước, cũng là nơi chịu ảnh hưởng những tàn dư, hậu quả nặng nề của chế độ cũ. Với tinh thần đổi mới, thực tiễn và sáng tạo, đồng chí đã mạnh dạn đề xuất những cơ chế mới trong quản lý kinh tế, khuyến khích tự chủ trong sản xuất, dũng cảm “xé rào” để tạo sức bật cho Thành phố với những mô hình tiên phong như “Câu lạc bộ giám đốc”, tự chủ xí nghiệp, thúc đẩy kinh tế tư nhân… đã mang lại hiệu quả rõ rệt, góp phần hình thành tư duy đổi mới trong toàn Đảng.

Tại Đại hội VI của Đảng năm 1986, trong bối cảnh đất nước lâm vào khủng hoảng kinh tế - xã hội nghiêm trọng, đồng chí Nguyễn Văn Linh được tín nhiệm bầu làm Tổng Bí thư. Dưới sự lãnh đạo của đồng chí, Đảng ta khởi xướng và kiên định thực hiện đường lối đổi mới toàn diện, bắt đầu bằng đổi mới kinh tế, từng bước cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực quản lý, khuyến khích dân chủ và khơi dậy nguồn lực xã hội. Những bài viết “Những việc cần làm ngay” trên báo Nhân Dân ký bút danh N.V.L của đồng chí đã cổ vũ tinh thần đấu tranh chống tiêu cực, thúc đẩy công cuộc chỉnh đốn Đảng, xây dựng bộ máy trong sạch, vững mạnh.

Trên cương vị Tổng Bí thư, đồng chí không chỉ vững tay chèo lái con thuyền đổi mới mà còn kiên định với mục tiêu xã hội chủ nghĩa, luôn nhấn mạnh vai trò lãnh đạo của Đảng, phát huy dân chủ đi đôi với kỷ cương, thực hiện nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Đồng chí là kiến trúc sư cho nhiều chính sách lớn như Luật đầu tư nước ngoài (1987), Nghị quyết 10 về đổi mới quản lý nông nghiệp (1988), các cơ chế giao quyền tự chủ cho doanh nghiệp và nhiều chính sách thể chế hóa kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Dù sau này rời cương vị Tổng Bí thư, trên cương vị Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương, đồng chí Nguyễn Văn Linh vẫn tiếp tục đóng góp trí tuệ và kinh nghiệm vào những vấn đề hệ trọng của đất nước, kiên định bảo vệ chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, giữ vững bản chất cách mạng và khoa học của Đảng.

Với gần 70 năm hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, đồng chí Nguyễn Văn Linh là tấm gương sáng về đạo đức cách mạng, lối sống giản dị, trung thực, dũng cảm và trí tuệ. Đồng chí là hiện thân tiêu biểu của người cộng sản “tận trung với nước, tận hiếu với dân”, luôn sống và chiến đấu vì sự nghiệp độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1915 - 1998). Ảnh tư liệu.

Kỷ niệm 110 năm Ngày sinh đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (01/7/1915 - 01/7/2025), học tập và noi gương đồng chí Nguyễn Văn Linh, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta càng thêm vững tin tiếp tục sự nghiệp đổi mới, đưa đất nước vượt qua khó khăn, thách thức, phát triển bền vững, vươn lên hùng cường, thực hiện thắng lợi mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước tiến vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Hoàng Nguyên